FERRIES

Meer dan 150 jaar (sinds 1846) werden er passagiers vervoerd tussen Oostende en Dover, de laatste jaren naar Ramsgate en Dover. De 'Prinses Josephine-Charlotte' was de eerste Car-ferry die sinds 1949 gebruik maakte van de Oostendse haven. In Oostende werden meermaals de landingssteigers aangepast om te voldoen aan de nieuwe eisen en afmetingen van de steeds groter wordende ferry's. Jetfoils werden in 1981 in dienst genomen om de vaartijd naar Engeland drastisch te verkorten. Ze konden echter enkel passagiers vervoeren. De grootste Car-carrier de Jumbo ferry 'Prins Filip' startte haar overtochten in 1992.  Niet voor lange tijd want de RMT stopte haar activiteiten in 1997. Jarenlang was Oostende aldus de Belgische passagiershaven naar het Verenigd Koningrijk. De Regie voor Maritiem Verkeer was gedurende die 150 jaar een begrip in Oostende op velerlei vlak.

De Britse rederij Townsend-Thoresen (TT) organiseerde vanaf 1964 ferrydiensten vanuit Zeebrugge voor passagiers en vracht naar Dover. De Visartsluis werd toen niet erg druk gebruikt en kon tijdelijk als aanmeerplaats aangewend in afwachting van de bouw van een specifieke steiger in het Oud-Ferrydok. De overtocht duurde ongeveer 4 uur. Twee maal versassen per overtocht werd een te lange operatie zodat de overheid overging tot de bouw van een dubbelzijdige steiger aan het landuiteinde van de Môle. Jarenlang verzekerde Townsend-Thoresen, later omgedoopt tot P&O, de verbinding tussen Zeebrugge en Dover en tussen Zeebrugge en Felixstowe. In 1972 startte North Sea Ferries (NSF) een regelmatige ferryverbinding met Hull. De overtocht neemt de gans nacht in beslag. Recenter (17 mei 2002) werd een high speed verbinding met Rosyth, in de omgeving van Edinburgh in gebruik genomen. Aanvankelijk verwelkomde Zeebrugge ongeveer 650.000 passagiers per jaar die ofwel de populaire overtocht naar Hull of Edinburgh : Rosyth maken of zich op cruises bevinden. Mede door de toename van cruiseschepen zijn er nu jaarlijks ca 825.000 passagiers in Zeebrugge, evenwel het overgrote deel via cruiseschepen.

Terwijl het goederenverkeer in de Vlaamse havens meer dan verdubbelde in de periode 1980-2007, daalde evenwel het passagierverkeer in de Vlaamse havens tot minder dan 18 % van wat ooit aanwezig was. De oorzaak van deze daling is terug te vinden in een aantal omstandigheden die hierna worden behandeld. De evolutie van het aantal passagiers in de Vlaamse havens over de voorbije 30 jaar is bondig weergegeven op de tabel I.

Het is duidelijk dat het passagierverkeer in hoofdzaak een aangelegenheid is van de Vlaamse kusthavens, en dat zowel Gent als Antwerpen hier geen significante betekenis hebben.

CRUISES

Alle Vlaamse zeehavens beschikken over een aanmeerplaats voor cruiseschepen en claimen het belang van de cruises. In de haven van Oostende werd in september 1998 gestart met de bouw van een cruiseterminal vlak ter hoogte van het maritiem station. De werken waren in juni 2000 klaar. De kaai heeft een lengte van 250 meter en een diepgang van 8,50 meter. Door zijn ligging is er een onmiddellijke aansluiting met het openbaar vervoer en heeft men uitstekende verbindingen met Brugge, Gent, Brussel en Antwerpen, en indirect zelfs met Parijs via de Thalyslijn (ovestap in Brussel Zuid of Lille). Het grootste schip dat tot op heden heeft aangemeerd is de Prinsendam van de Holland Americalijn. Het schip heeft een lengte van 204. m, 32,32 m breedte en 7,25 m diepgang.

Zeebrugge is trouwens door zijn centrale ligging en gemakkelijke toegankelijkheid uitgegroeid tot de belangrijkste cruisehaven van Vlaanderen die de grootste cruiseschepen ter wereld kan ontvangen.  Voor de rederij betekent de kustligging van de haven een minimale aanlooptijd omdat het schip niet moet afwijken van het traject op de Noordzee. Vanuit de haven hebben de passagiers die zich aan boord bevinden van de luxueuse cruiseschepen, een ruime keuze uit diverse dagexcursies. Het historische centrum van Brugge en de andere Vlaamse cultuursteden kunnen daarbij op heel wat toeristische belangstelling rekenen. In Zeebrugge meerden voorheen de cruiseschepen aan langs de Leopold II dam en later in het Albert II dok, op ongeveer 2 km afstand van het station Zeebrugge. Door de intensere ingebruikname van de FCT kaaimuur door APM T werd uitgeweken naar de Zweedse kaai. Een van de cruiseschepen die naar Zeebrugge voor het laatst kwam was de Queen Elizabeth II. (BRT (ton):  70327 lengte 293 m, breedte 32 m, diepgang 9 m, aantal passagiers: 1.496 en 1.004 bemanningsleden. Gemiddeld nam het aantal passagiers per schip in Zeebrugge toe van ca 633 (2001) tot 1260 (2007).

Antwerpen is ook een culturele cruisebestemming in Europa die rechtstrteeks kan worden bereikt. Moderne cruiseschepen meren aan pal in het historische stadscentrum, waar de cruiseterminal de passagiers verwelkomt. Ter hoogte van het wandelterras Zuid aan Kaai 20 kan u enkele malen per jaar de reuzengrote cruiseschepen bewonderen. Antwerpen is evenwel meer een rivier cruisehaven dan een zee cruisehaven zoals o.a. uit de cijfergegevens blijkt. Op 29 augustus 2006 bracht het cruiseschip Cristal Serenity van de rederij Crystal Cruises een bezoek aan Antwerpen. De Cristal Serenity blinkt uit in superlatieven, het is het grootste cruiseschip dat ooit een bezoek heeft gebracht aan Antwerpen. De Cristal Serenity, dat in Frankrijk werd gebouwd (2003) is 249,9 meter lang, 32,3 meter breed en weegt maar liefst 68.000 ton. Het schip biedt plaats aan 1.080 gasten en 655 bemanningsleden. Gemiddeld zijn er ongeveer ca 112 passagiers op een riviercruises en ca 638 op een zeecruises.

Ook de haven van Gent biedt mogelijkheden voor cruiseschepen. Hiertoe worden deze schepen onder het toeziend oog van de passagiers versast in de Westsluis in Terneuzen, waarna de tocht wordt verdergezet via het kanaal tot in het Grootdok in Gent. Tijdens deze tocht van ca 1,5 uur kan de cruisetoerist kennis maken met het agrarisch landschap langs het kanaal, hoofdzakelijk op Nederlands grondgebied, en met de haven- en industriële infrastructuur langs het kanaal Gent - Terneuzen en de haven van Gent. Eens aangekomen in het Grootdok worden de gasten en de crew op traditionele wijze hartelijk verwelkomd. Gent is als Antwerpen eerder een riviercruisehaven.

De evolutie van het aantal cruises in de Vlaamse zeehavens is bondig weergegeven op de tabel II.

TABEL II Zeebrugge Oostende Antwerpen Gent info zeecruises   Cruises   Cruises       Zee Zee Rivier Zee Rivier Zee Rivier 2016 146 ? 15? 637? 25? 612? 287? 2015 111 111   19   714 21 693 226   226 2014 107 107   17 642 28 614 268 2 266 2013 110 110 1 16 663 16 679 242 2 240 2012 91 92 23 23 ca 500 26 ca 525 217 1 216 2011 75 75 12 12   30 ca 500 197 1 196 2010 66 66 15 15   521 16 505 188 1 187 2009 59 59 4 4   494 7 487 172 geen 172 2008 43 43 10 7 3 454 9 445 211 geen 211 2007 56 56 6 6 geen 472 3 469 182 geen 182 2006 55 55 25 13 12 432 8 424 155 geen 155 2005 53 53 27 19 8 332 6 326 76 geen 76 2004 40 40 15 9 6 200 11 189 66 geen 66 2003 45 45 8 8 geen 199 12 187 62 één 61 2002 22 22 10 10 geen 194 9 185 69 één 68 2001 45 45 6 6 geen niet bekend 41 Niet bekend 45 geen 45

Klik op grafiek voor vergroting

naar top